Ulga abolicyjna to ulga podatkowa obejmująca osoby rozliczające podatek dochodowy w Polsce, które jednocześnie uzyskały przychód w innym państwie, dla którego właściwą metodą unikania podwójnego opodatkowania jest metoda proporcjonalnego odliczenia. Podatnik, który chce skorzystać z ulgi abolicyjnej, powinien wykazać ją w załączniku PIT/O.
Wyjaśnijmy poszczególne składowe tej definicji.
Osoby rozliczające podatek dochodowy w Polsce, które jednocześnie uzyskały przychód w innym państwie to:
- polscy obywatele osiągający przychody za granicą
- polscy rezydenci podatkowi czyli osoby, które spędzają na terytorium Polski więcej niż 183 dni w roku podatkowym lub których centrum interesów życiowych znajduje się w Polsce (do tego sformułowania jeszcze wrócimy, omawiając możliwość uniknięcia podwójnego opodatkownaia w Norwegii!)
Państwa, o których mowa to:
- państwa, z którym Polska podpisała umowę o rozliczaniu metodą proporcjonalnego odliczenia
- państwa, z którym Polska nie podpisała żadnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, (między innymi Brazylia, Libia, Afganistan), poza państwami należącymi do tzw. rajów podatkowych (tax heven), czyli np. Andora, Hongkong, Malediwy
Podwójne opodatkowanie to sytuacja, w której podatnik uzyskujący dochód z zagranicy płaci podatek zarówno w danym kraju jak i w Polsce.
Metoda proporcjonalnego odliczenia (zaliczenia) stosowana jest wówczas, gdy podatnik osiąga również dochody z tytułu działalności lub ze źródeł przychodów poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Polski. Od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.
Innymi słowy: jedno z państw zalicza na rzecz podatku należnego – obliczonego od sumy wszystkich, krajowych i zagranicznych, dochodów – podatek zapłacony przez podatnika w drugim państwie od dochodu, który tam został opodatkowany.
Umowy o stosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia Polska posiada obecnie m.in. z Austrią, Danią, Finlandią, Holandią, Islandią, Irlandią, Japonią, Kanadą, Litwą, Norwegią, Nową Zelandią, Portugalią, Rosją, Słowacją, Słowenią, Wielką Brytanią, Stanami Zjednoczonymi oraz Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi.
Ulga abolicyjna – podstawa prawna
Podstawę prawną funkcjonowania ulgi abolicyjnej oraz sposób obliczenia ulgi abolicyjnej określa art. 27g ust. 2 ustawy PIT (o podatku dochodowym od osób fizycznych) z dnia 26 lipca 1991 r.
W przypadku dochodów, które mogą być opodatkowane zarówno w Polsce jak i za granicą, jedną z metod zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu zagranicznego dochodu jest metoda proporcjonalnego odliczenia, o której mowa m.in. w art. 27 ust. 9 i 9a ustawy PIT. Do niektórych dochodów rozliczanych zgodnie z tą metodą znajduje zastosowanie ulga abolicyjna, o której mowa w art. 27g ustawy.
Rodzaje dochodów objętych ulgą abolicyjną
Ulga abolicyjna ma zastosowanie do dochodów:
- osiąganych za granicą, czyli ze źródeł położonych poza terytorium Polski i
- podlegających rozliczeniu zgodnie z metodą proporcjonalnego odliczenia, o której mowa w art. 27 ust. 9 i 9a ustawy PIT
Źródła dochodów objętych ulgą abolicyjną
Ulgę abolicyjną można stosować wyłącznie do dochodów osiąganych z następujących źródeł:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy PIT,
- z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 ustawy PIT,
- z pozarolniczej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14 ustawy PIT,
- z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, z wykonywanej poza terytorium Polski działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi.
Zmiany w uldze abolicyjnej, które weszły w życie w 2021 roku
Do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2021 r. obowiązuje limit odliczenia ulgi abolicyjnej do wysokości określonej w art. 27g ust. 2 ustawy PIT6. Limit ten odpowiada kwocie zmniejszającej podatek, o której mowa w art. 27 ust. 1a pkt 1 ustawy PIT, przewidzianej dla podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 8000 zł. Prawo do odliczenia z tytułu ulgi abolicyjnej przysługuje zatem do wysokości limitu wynoszącego 1360 zł.
Lub prościej:
Od 1 stycznia 2021 roku w życie weszła nowelizacja ustawy o PIT dotycząca ulgi abolicyjnej. Wprowadziła ona ograniczenia możliwości stosowania odliczenia. Podatnicy nadal mogą korzystać z ulgi abolicyjnej, jednak maksymalna wysokość odliczenia z tego tytułu wyniesie 1360zł.
UWAGA: nowe zasady dotyczące ulgi abolicyjnej będą dotyczyły dopiero rozliczenia podatku dochodowego za rok 2021. W tym roku rozliczenia PIT za rok 2020 należy dokonać jeszcze na starych zasadach
Jak uniknąć podwójnego opodatkowania w Norwegii
Do tej pory, jeżeli pracowałeś w Norwegii oraz w Polsce w ciągu trwania jednego roku podatkowego, z dochodu polskiego musiałeś rozliczyć się w Polsce, z dochodu norweskiego w Norwegii, a wszystkie dochody wykazać w kraju, w którym jesteś rezydentem podatkowym. Ta zasada się nie zmienia.
Co ulega zmianie?
To, że jeżeli rezydentem podatkowym jesteś w Polsce i wykażesz w Polsce dochody z zagranicy, będziesz musiał zapłacić w Polsce różnicę między podatkiem zapłaconym za granicą, a tym, który zapłaciłbyś od tego samego dochodu w Polsce.
Polski US zakłada, że rezydentem podatkowym jest się w tym kraju, w którym przebywa się więcej niż 183 dni w ciągu roku lub więcej niż 270 dni w ciągu 3 kolejnych lat ORAZ mieszka w nim najbliższa rodzina tj. małżonek i/lub dzieci oraz że jest to główne kryterium przy określaniu rezydentury. Oczywiście znakomita część pracujących Norwegii Polaków, którzy przebywają w Norwegii większą część roku, ma w Polsce rodzinę.
Co zrobić w takiej sytuacji?
Wnioskować do Skatteetaten (Urzędu podatkowego) o certyfikat rezydencji podatkowej w Norwegii na zasadach ogólnych. Dokument potwierdza bądź zaprzecza, że jest się rezydentem podatkowym w Norwegii w danym roku podatkowym i można przedłożyć go w urzędzie skarbowym w Polsce. W razie jakichkolwiek niejasności i powinien on być honorowany.
Podsumowanie
Podatnicy, którzy podejmują pracę poza granicami kraju, robią to najczęściej z jednego powodu: osiągają tam wyższe zarobki. Zmiany wprowadzone w przepisach o uldze abolicyjnej oznaczają w rzeczywistości jej likwidację, a w konsekwencji osoby wykonujące pracę za granicą w wielu przypadkach zapłacą wyższy podatek.
Jeśli pracując w Norwegii chcesz uniknąć podwójnego opodatkowania, szukaj pomocy dobrego doradcy podatkowego!