Dla obcokrajowca pracującego w Norwegii uzyskanie statusu pendler oznacza możliwość korzystania z najatrakcyjniejszych ulg podatkowych. Ze statusu pendler mogą skorzystać osoby w pierwszych dwóch latach pobytu na terenie Norwegii.
Kto i na jakich zasadach może uzyskać status pendler
Ze statusu pendler korzystają głównie dwie kategorie osób: te, które wyjeżdżają do Norwegii do pracy, a w swoim ojczystym kraju zostawiają rodzinę oraz te, które pozostają w stanie wolnym, oraz mają stały adres zamieszkania poza granicami Norwegii, przy czym warunki mieszkaniowe mają tam lepsze od tych norweskich.
Status pendler przysługuje również osobom sprawującym opiekę nad niepełnoletnim rodzeństwem oraz osobom, które w roku rozliczeniowym mają mniej niż 22 lata i posiadają wspólne zameldowanie z rodzicami, do domu których systematycznie podróżują.
Uzyskanie statusu pendler jest równoznaczne z uzyskaniem szeregu ulg podatkowych stworzonych z myślą o osobach, które ponoszą określone koszty z tytułu równoczesnego funkcjonowania w dwóch krajach, np. w Norwegii i w Polsce.
Każda kategoria osób, które mają prawo do uzyskania statusu pendler musi spełnić określone warunki.
Familiependler
Przysługuje w sytuacji, w której Ty sam legalnie pracujesz u norweskiego pracodawcy, jednak swoją rodzinę pozostawiłeś w Polsce. W takim przypadku musisz spełnić łącznie 3 kryteria:
- jesteś legalnie zatrudniony w Norwegii i odprowadzasz składki społeczne do NAV
- rodzina ((tj. żona i/lub dzieci poniżej 21. roku życia), z którą dzielisz wspólny adres zameldowania, na co dzień mieszka w Polsce )
- odwiedzasz swoją rodzinę przynajmniej 3 razy w roku podatkowym
Enslig pendler
Przysługuje w sytuacji, w której jesteś stanu wolnego i Twoje stałe miejsce zamieszkania znajduje się poza Norwegią. W takim przypadku musisz spełnić łącznie następujące warunki:
- dysponujesz samodzielnym mieszkaniem w Polsce (nie musisz być jego właścicielem, wystarczy, że je wynajmujesz, mieszkanie musi mieć dostęp do bieżącej wody oraz kanalizacji)
- nie posiadasz samodzielnego mieszkania w Norwegii, ale współdzielisz lokum z innymi osobami, przy czym powierzchnia lokalu jest mniejsza, niż 30 mkw na osobę lub 50 mkw na dwie osoby, mieszkanie musi mieć współdzieloną łazienkę oraz kuchnię
- wyjeżdżasz do Polski przynajmniej raz na 3 tygodnie
UWAGA: jeśli Twoje wyjazdy są rzadsze, niż wymagane przepisami prawa, nie oznacza to konieczności zrezygnowania ze statusu pendler, musisz jedynie udowodnić, że dzieje się tak dlatego, że:
- przebywałeś w tym czasie na zwolnieniu chorobowym
- posiadasz nietypowe warunki pracy
- uzyskałeś niski dochód
- wystąpiły inne nietypowe okoliczności
Jakie dokumenty należy dostarczyć, aby uzyskać status pendler
Bez względu na podstawę prawną, umożliwiającą Ci uzyskanie statusu pendler, musisz w urzędzie skarbowym przedstawić następujące dokumenty:
- Pin kody MIN ID lub Atinn
- SKATTEMELDING (czyli norwesi odpowiednik polskiego PIT) za dany rok rozliczeniowy. Jest on wymagany w przypadku braku posiadania kodów MinID lub Altinn.
- Rozliczenia roczne od pracodawców za dany rok rozliczeniowy tzw. lønns-og trekkoppgave
Starając się o uzyskanie statusu familiependler, musisz dodatkowo zgromadzić następujące dokumenty (powinny być aktualne i przetłumaczone na język angielski lub norweski):
- Akt małżeństwa.
- Zaświadczenie o wspólnym zameldowaniu z rodziną i/lub dziećmi poniżej 18r.ż.
- Kontrakt o wynajem mieszkania w Norwegii oraz potwierdzenia zapłaty czynszu.
- Faktury za energię elektryczną w mieszkaniu w Norwegii.
- Zaświadczenie z banku o wysokości zapłaconych odsetek od kredytu, a w nim takie informacje jak: data udzielenia kredyt, kwota udzielanego kredytu, całkowite zadłużenie z tytułu kredytu na ostatni dzień danego roku rozliczeniowego, wysokość spłaconych odsetek od w/w kredytu w okresie zatrudnienia na terenie Norwegii w danym roku rozliczeniowym.
- Bilety za podróże do domu rodzinnego (na jedną podróż składa się wyjazd i powrót, czyli są to dwa bilety).
Starając się o uzyskanie statusu enslig pedler, musisz zgromadzić wszystkie wymienione wyżej dokumenty (powinny być aktualne i przetłumaczone na język angielski lub norweski) a ponadto akt własności mieszkania lub umowę wynajmu mieszkania w Polsce.
Co można odliczyć od podstawy opodatkowania mając status pendler
Uzyskując status pendler masz prawo do licznych odpisów podatkowych. Osoby mające status familie pendler mają prawo do ulg rodzicielskich, wynoszących 25 tys. NOK na jedno dziecko i 15 tys. NOK za każde kolejne (należy udokumentować poniesione koszty, np. rachunki za przedszkole lub usługi opiekunki). Sprawując opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym, możesz odliczyć od podatku koszty wynikające z opieki specjalistycznej.
Wszyscy mający status pendler, składając rozliczenie podatkowe w 2022 roku mają prawo do następujących odliczeń:
- odpis z tytułu wpłaty na indywidualny fundusz emerytalny
- odliczenia z tytułu odsetek od kredytów w Polsce i w Norwegii
- odpisy z tytułu darowizn na organizacje charytatywne
- odpis z tytułu składki na program oszczędnościowy dla młodzieży (tzw. BSU)
- część składki na związki zawodowe
- część wpłaty do publicznej lub prywatnej kasy emerytalnej
- odpis z tytułu kwoty wolnej od podatku (norw. personfradrag)
- odliczenie kosztów uzyskania przychodu (norw. minstefradrag)
Korzystając ze statusu pendler możesz odliczyć też:
- koszty podróży do domu rodzinnego (bilety)
- diety (prawo do tej ulgi mają tylko osoby, mieszkające w miejscach bez możliwości gotowania)
- rachunków za energię elektryczną (faktury)
- odsetek od kredytu (istnieje również możliwość odliczenia odsetek od kredytu w Polsce)
- kosztów dojazdu do pracy (musi być to więcej niż 2,5 km w jedną stronę oraz najpierw należy pokryć samemu część wydatków, tzw. wkład własny)
Podsumowanie
Warto zdobyć status pendler, bo jeśli sam opłacasz koszty utrzymania w Norwegii, płacisz za najem mieszkania, energię elektryczną, ogrzewanie i wodę, a na dodatek opłacasz sobie podróże z Polski do Norwegii a na miejscu także transport do miejsca pracy, możesz wszystkie te wydatki odliczyć w swoim rozliczeniu rocznym.