W Norwegii nie obowiązuje uogólniona płaca minimalna. W poszczególnych sektorach gospodarki obowiązują inne płace minimalne, których wysokość negocjowana jest między pracodawcami a związkami zawodowymi. Te minimalne stawki obowiązują zarówno pracowników niewykwalifikowanych jak i wykwalifikowanych. Ustalane są dla następujących sektorów gospodarki: budowlany, stoczniowy, ogrodnictwo i rolnictwo oraz usługi związane ze sprzątaniem.
Za pracownika wykwalifikowanego uznaje się osobę, która posiada fagbrev (świadectwo ukończenia norweskiego szkolenia zawodowego). Norwegia nie ma formalnej procedury zatwierdzania umiejętności zawodowych (nostryfikowania dyplomów) u osób, które przyjeżdżają do pracy jako emigranci, a o dokument taki należy się starać w Fagopplæringskontoret (czyli Biurze Szkolenia Zawodowego), w okręgu (fylkeskommune), w którym jesteśmy zameldowani.
Aby zyskać status pracownika wykwalifikowanego należy bardzo dobrze udokumentować okres edukacji – nie tylko okazać dyplom, ale także świadectwo ukończenia szkoły oraz program zajęć w niej obowiązujący – oraz przedstawić opis doświadczenia zawodowego. Atutem jest certyfikat poświadczający znajomość języka norweskiego. Wymaga się, aby dokumenty były przetłumaczone na język norweski, duński, szwedzki lub angielski. Mimo kompletnej dokumentacji Fagopplæringskontoret może nie uznać naszej wiedzy i umiejętności za równoważne z wiedzą i umiejętnościami certyfikowanymi norweskim fagbrev. Stajemy wtedy przed koniecznością doszkolenia, tzw. realkompetansevurdering, które umożliwi nam zdobycie fagbrev.
W przypadku niektórych zawodów branży budowlanej Norwegowie podnoszą argument o całkowicie odmiennych uwarunkowaniach i specyfice budowania domów w Norwegii oraz krajach Europy środkowo-wschodniej. O ile praca spawacza w Norwegii czy praca hydraulika będą wymagały bardzo podobnych umiejętności, o tyle np. praca cieśli w Norwegii może wymagać doświadczenia, którego nie można nabyć w miejscu, gdzie budowanie domów z drewna nie jest na porządku dziennym. Dlatego właśnie przedstawiciele niektórych zawodów okołobudowlanych zachęcani są do zdobywania dodatkowych umiejętności potrzebnych na norweskim rynku pracy.
UWAGA: przejście na poziom pracownika wykwalifikowanego może odbyć się także po pięciu latach przepracowanych w zawodzie jako pracownik niewykwalifikowany – ale jest to pięć lat zarobków na poziomie pracownika niewykwalifikowanego.
Średnie zarobki w branży budowlanej
Branża budowlana – stawki minimalne za godzinę pracy
- Pracownik niewykwalifikowany bez doświadczenia – 183,10 NOK
- Pracownik niewykwalifikowany z minimum rocznym doświadczeniem – 191,00 NOK
- Pracownik wykwalifikowany – 198,00 do 200,00 NOK
- Pracownik, który nie ukończył 18 lat – 122,90 NOK
Jak podkreślają Polacy pracujący już od pewnego czasu, średnia płaca miesięczna w Norwegii waha się na początku od 20 do 30 tysięcy koron (NOK) na rękę.
Przeciętne zarobki w Norwegii uchodzą za drugie najwyższe zarobki w Europie – tuż po Szwajcarii kształtowały się w drugim kwartale minionego roku – według norweskich statystyk – na poziomie 45 570 koron norweskich brutto, czyli około 20,3 tys. zł. Kwota ta dotyczy oczywiście Norwegów. Emigranci w pierwszym pokoleniu zarabiają nieco poniżej średniej krajowej.
W drugim kwartale 2018 roku ich średnie zarobki w Norwegii wyniosły 40 070 koron brutto, czyli około 17,8 tys. zł. Jak łatwo zauważyć, pracownicy branży budowlanej zarabiają na początku poniżej średniej, ale wraz z ze zdobywaniem doświadczenia ich płace oczywiście rosną. Szacuje się, że spośród wszystkich nacji szukających pracy w Norwegii, Polacy radzą sobie bardzo dobrze. Zarobki Polaków w Norwegii to aż 80% średniego dochodu.
W branży budowlanej na pewno znajdzie zatrudnienie:
- dekarz
- cieśla szalunkowy
- spawacz
- murarz
- malarz
- elektryk
- pracownik przy wykończeniach budowlanych
- tynkarz
- operator koparki
Nie brakuje ofert dla pracowników fizycznych we wszystkich okołobudowlanych profesjach. Poszukiwanie pracy powinno zawsze odbywać się za pośrednictwem firm znających prawo i realia norweskiego rynku pracy.
Warto pamiętać, że pracownik zatrudniony na stałe zarabia więcej niż pracownik sezonowy, a sektor budowlany oraz stoczniowy mają najkorzystniejsze stawki minimalne. Dzień pracy zamyka się w godzinach 7.00 – 18.00. Za pracę w nadgodzinach należy się dodatek do pensji. Stawka za nadgodziny powinna wynosić stawkę godzinową +50%. W przypadku nadgodzin w niedziele, święta, bądź nadgodziny między 21:00 a 6:00, należy się stawka dwa razy wyższa.
Dodatek godzinowy dla pracowników, których praca wymaga nocowania poza domem, wynosi w branży budowlanej 33,99 NOK. Zarząd Państwowej Inspekcji Pracy (Direktoratet for arbeidstilsynet) potwierdził, że zgodnie z prawem koszty dojazdu, zakwaterowania oraz wyżywienia ma obowiązek pokryć firma, która przenosi pracownika na budowę poza miejsce zamieszkania. Podobnie jak w Polsce, pracownik otrzymuje „pasek” czyli rozliczenie pensji z wyszczególnieniem przychodu brutto oraz wszelkich potrąceń.
O tym ile można odłożyć w Norewgii z pensji decydują zarobki oraz koszty życia. Kluczowy jest fakt, czy emigrujemy sami, czy z całą rodziną i czy zarabiać na jej utrzymanie będzie jedna czy dwie osoby. Coraz mniej Polaków przybywa do Norwegii jako single, żeby zarobić i wrócić do kraju.
Od dłuższego czasu utrzymuje się tendencja do emigrowania całych rodzin, w których pracę zarobkową podejmują na miejscu oboje małżonkowie. Dysproporcje w poborach kobiet i mężczyzn są widoczne (jak podają statystyki stanowiskach kierowniczych w 2017 roku różnice te sięgały nawet 23%), ale jednocześnie osoba z wyższym wykształceniem lub specjalizacją może liczyć na wyższe zarobki.