W Norwegii renta zdrowotna, nazywana także rentą inwalidzką (uføretrygd, uførepensjon) przysługuje osobom, które spełniają następujące warunki:
- mają od 18 do 67 lat,
- przynależą do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych (folketrygden),
- ich niezdolność do pracy wynika z powodu choroby lub urazu – muszą one być jedynym powodem tej niezdolności,
- ich zdolność do pracy musi być zmniejszona o co najmniej 50%, gdy powodem składania wniosku o zasiłek jest choroba lub uszkodzenie ciała; o 40% gdy jest się na zasiłku rehabilitacyjnym; o 30% gdy miało się wypadek w pracy lub cierpi się na chorobę zawodową,
- podejmują działania mające na celu powrót do aktywności zawodowej (arbeidsrettede tiltak) i są pod stałą opieką medyczną.
Minimalna renta w Norwegii
Wysokość renty wyliczana jest na podstawie dochodów z ostatnich lat przed zachorowaniem/doznaniem uszkodzenia ciała. Jeżeli osoba wnioskująca miała niskie dochody lub nie miała ich wcale, otrzyma minimalną stawkę renty zdrowotnej.
Minimalna stawka renty zdrowotnej w Norwegii (minsteytelse) przysługuje osobom:
- samotnym (2,44 kwoty bazowej G),
- mieszkającym ze współmałżonkiem lub partnerem zdolnym do pracy (2,28 kwoty bazowej G),
- osobom, których współmałżonek/partner również pobiera rentę (2,33 kwoty bazowej G).
UWAGA: Od 01.05.2022. wysokość kwoty bazowej G wynosi 111 477 NOK
Jak podaje portal mojanorwegia.pl (informacja z 17 czerwca 2022 roku):
Komisja emerytalna przekazała Ministerstwu Pracy i Integracji Społecznej raport poświęcony świadczeniom dla seniorów. W dokumencie znalazły się zapisy m.in. o konieczności podwyższenia wieku emerytalnego w Norwegii oraz poprawie wysokości świadczenia minimalnego. Jedną z propozycji komisji jest uzależnienie wysokości emerytur od średniego wzrostu cen i płac. Corocznej waloryzacji miałyby podlegać wszystkie świadczenia, również gwarantowane i minimalne.
Oprócz renty zdrowotnej, osoba niezdolna do pracy może mieć prawo do:
- tzw. renty pracowniczej (norw. tjenestepensjon) w wyniku umów np. z Państwową Kasą Rentową (norw. Statens Pensjonskasse, SPK) czy Gminną Kasą Rentowo-Ubezpieczeniową (norw. Kommunal Landspensjonskasse, KLP),
- dodatku na niepełnoletnie dziecko (barnetillegg), kwota: 0,4G
- dodatku wdowiego, nazywanego też rentą po mężu, rentą wdowią, rentą sierocą albo rentą rodzinną (gjenlevendetillegg), czyli dodatku przysługującego osobom, których partnerka/partner lub współmałżonek zmarł (warunkiem jest przynależność zmarłego w ciągu ostatnich pięciu lat do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych, czyli folketrygden),
UWAGA: Renta wdowia przysługuje współmałżonkowi lub partnerowi zmarłej osoby w momencie, jeżeli małżeństwo lub związek trwało co najmniej pięć lat licząc wstecz od daty śmierci lub owocem tego związku były dzieci. Świadczenie przysługuje również w przypadku, jeżeli współmałżonek wychowuje dzieci zmarłej osoby z poprzedniego związku. W takiej sytuacji również musi być zachowany minimum pięcioletni okres opieki.
- dodatku mieszkaniowego (bostøtte), przyznawanego w sytuacji, gdy osoba pobierająca rentę osiąga niskie dochody i ponosi wysokie koszty mieszkania.,
- dofinansowania komunikacji publicznej (honnørkort), czyli zniżki na bilety transportu publicznego, dla osób pobierających rentę zdrowotną w minimalnym wymiarze 50% (NAV przyznaje tę zniżkę automatycznie),
- całkowitej bądź częściowej spłaty pożyczki studenckiej/umorzenia kredytu studenckiego (studielånet).
Ile wynosi renta rodzinna w Norwegii
Wysokość renty rodzinnej (renty wdowiej), czyli gjenlevendepensjon uzależniona jest od kilku czynników:
- od wysokości wypracowanej emerytury przez zmarłego,
- od wysokości zarobków żyjącego współmałżonka (jeżeli dochód wynikający z zatrudnienia jest wyższy niż połowę kwoty bazowej (0,5 G), wtedy 40% nadwyżki zostanie odjęte od świadczenia)
- od tego, czy jesteś obecnie w nowym związku (sytuacja taka może zredukować kwotę wypłaty).
Renta wdowia składa się ze świadczenia podstawowego oraz dodatkowego. Pełne świadczenie podstawowe należy się tylko w momencie, jeżeli zmarły przez 40 lat należał do Norweskiego Systemu Ubezpieczeń Społecznych. Zazwyczaj w takim przypadku jego wysokość równa się kwocie bazowej (G).Na wysokość renty uzupełniającej ma wpływ liczba przepracowanych wcześniej lat oraz wysokości dochodów zmarłego.
Norweska renta w Polsce
Osoba, która wyprowadza się z Norwegii do Polski lub mieszka w Polsce na stałe, może nadal pobierać rentę zdrowotną z Norwegii, mimo utraty członkostwa w norweskim systemie opieki społecznej. Prawo do pobierania renty jest podtrzymane na podstawie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którego stronami są zarówno Polska, jak i Norwegia.
Urzędnik NAV ma prawo przeprowadzić weryfikację prawa do zachowania renty zdrowotnej za granicą. Może co jakiś czas prosić o dostarczanie zaświadczeń o życiu świadczeniobiorcy (leveattest), które potwierdzają, że osoba pobierająca rentę z Norwegii za granicą nadal żyje, a świadczenie nie jest błędnie wypłacane i nie trafia do niepowołanych osób.
Podsumowanie
Renta w Norwegii zastępuje utracony dochód osobom, które ze względu na przewlekłą chorobę czy niepełnosprawność nie mogą w pełni lub częściowo wykonywać pracy zawodowej. Jeśli uległeś wypadkowi, zachorowałeś lub doznałeś ciężkiego urazu i z tego powodu nie jesteś w stanie wrócić do pełni sprawności fizycznej, pomimo leczenia i rehabilitacji, możesz pobierać norweski zasiłek przejściowy (norw. arbeidsavklaringspenger, AAP) w trakcie leczenia.
Brak poprawy sytuacji zdrowotnej oraz wyczerpanie maksymalnego okresu pobierania AAP sprawia, że musisz wnioskować o permanentne świadczenie socjalne, zastępujące dochód, czyli norweską rentę zdrowotną (uføretrygd, uførepensjon).