Nie bez powodu Norwegia nazywana jest Krajem Fiordów. Skaliste fiordy o malowniczym krajobrazie z licznymi wodospadami, spływającymi po stromych zboczach oraz niewielkimi osadami kolorowych domków na ich brzegach to prawdziwa wizytówka tego skandynawskiego kraju.
Jak powstały norweskie fiordy
Fiord to rodzaj bardzo głębokiej zatoki polodowcowej. Norweskie fiordy powstały podczas ostatniego plejstoceńskiego zlodowacenia ok. 12 500 lat temu. Lądolód skandynawski zajmował wtedy niemal 5 mln km2. Podczas tego właśnie zlodowacenia (zwanego też zlodowaceniem Wisły, zlodowaceniem północnopolskim albo zlodowaceniem bałtyckim) w czasie cofania się lodowca ku północy, nastąpiły najbardziej znaczące zmiany klimatyczne oraz przekształcenia terenu, w tym także powstawianie fiordów.
Istniejące już w Norwegii doliny zostały podczas zlodowacenia wypełnione przez jęzory lodowcowe i były sukcesywnie pogłębiane przez działalność lodowca. Kiedy poziom oceanu podniósł się pod wpływem ustępowania i topnienia lodowca, wody oceaniczne zalewały doliny i tak właśnie powstawały fiordy. Widoczna część fiordu wystająca ponad wodę stanowi maksymalnie jedną trzecią jego faktycznej głębokości.
Które fiordy warto zobaczyć
W Norwegii jest około 1190 fiordów (łącznie ze Svalbardem, czyli norweską prowincją w Arktyce). Najdłuższym i najgłębszym fiordem w Norwegii jest Sognefjord. Ma długość 204km i głębokość: 1308m. Najpopularniejszymi fiordami są, z kolei, Nærøyfjord i Geirangerfjord, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Sognefjord
To najdłuższy fiord w Norwegii i najdłuższy fiord na świecie. Tuż za nim plasuje sięgrenlandzki Scoresby Sund.Sognefjord przecina środkową Norwegię na dwie połowy, wdzierając się głęboko w ląd, aż po same podnóża gór Jotunheimen. Fiord zaczyna się około 72 km na północ od Bergen i ciągnie się 203 km w głąb lądu, aż do wsi Skjolden. Sognefjord w najgłębszym miejscu ma 1308m.
Dla porównania średnia głębokość Bałtyku to… 55 metrów. W pobliżu ujścia brzegi fiordu dzieli aż 6km. Im dalej na wschód, tym zbocza stają się wyższe, aż przechodzą w sięgające 1500 metrów pionowe ściany, a w końcowej części Sognefjord tworzy cały system rozgałęzień i bocznych odnóg. To 27 zatok fiordowych wraz z przypisanymi im nazwami. Najbardziej znanymi są Lustrafjord, Fjærlandsfjord oraz Aurlandsfjord i jego zachwycająca odnoga – Nærøyfjord.
Lustrafjord
To wrzynająca się najdalej w głąb lądu odnoga Sognefjordu, otoczona wysokimi, zalesionymi stokami gór. Dotarłszy do końca, możemy ruszyć drogą Sognefjell, która prowadzi od Sognefjordu do serca gór Jotunheimen. Przy punkcie widokowym Fantestein droga osiąga wysokość 1434 metry n.p.m. i jest to najwyżej położony odcinek szosy w całej Norwegii.
Fjærlandsfjord
Na samym końcu Fjærlandsfjordu, kolejnej pięknej odnogi Sognefjordu, znajduje się miasteczko Fjærland słynące z widoków na lodowce i z… książek. Książki są wszędzie – na przystanku autobusowym, koło portu, w kawiarni, a księgarnie przerastają liczbą wszelkie inne sklepy.
Kiedyś miasteczko było niedostępne drogą lądową i jako odludne tajemnicze miejsce przyciągało artystów — głównie malarzy, wspinaczy, odkrywców oraz miłośników książek. W 1986 i 1994 roku otworzono tunele i dzisiaj można dotrzeć do Fjærland drogą lądową, jednak ze wszech miar warto wybrać rejs przez spokojny i piękny Fjærlandsfjord.
Nærøyfjord
Strzeliste, kilkusetmetrowe ściany fiordu, które w najwęższym miejscu zbliżają się do siebie na odległość 240 metrów naprawdę robią wrażenie. Nærøyfjord to prawdziwy cud natury, który ze względu na swoje wyjątkowe piękno nienaruszone przez działalność człowieka znalazł się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Do nielicznych farm dotrzeć można tylko od strony morza. Jeśli macie w głowie obraz norweskich fiordów jako monstrualnych majestatycznych skał oraz stojących u ich podnóża, tuż nad wodą, malowanych na biało i czerwono domków, możliwe, że widzieliście właśnie zdjęcie wykonane w Nærøyfjord.
Geirangerfjord
Geirangerfjord, albo jak kto woli fiord Geiranger określany jest mianem króla fiordów. To żelazny punkt większości wycieczek. Otoczony jest przez jedne z najbardziej stromych gór na całym zachodnim wybrzeżu. Wrzyna się w nie wąskim klinem wygiętym w kształt litery „S”, az jego stromych zboczy spływają malownicze wodospady, z których najsłynniejsze to De Syv Søstre (Siedem Sióstr), Frairen (Zalotnik) i Brudesløret (Ślubny Welon).
Jeszcze całkiem niedawno wzdłuż stromych brzegów fiordu, na odizolowanych od świata farmach mieszkali ludzie. Ostatni mieszkańcy wyprowadzili się stąd dopiero w 1961 r. Dziś opuszczone farmy (Skageflå, Knivsflå i Blomberg) są restaurowane przez lokalne towarzystwo przyjaciół fiordu.
Jak zwiedzać fiordy
Wiele osób podziwia fiordy z pokładów statków, promów i wielkich oceanicznych wycieczkowców, a także prywatnych łodzi. Zasolenie wód w fiordach jest stosunkowo niskie. Dlatego, też, woda je wypełniająca charakteryzuje się wspaniałą przejrzystością, stwarza doskonałe warunki dla wędkarstwa oraz wzmaga walory widokowe tych niezwykle urokliwych tworów natury. Choć w wiele miejsc dotrzeć można pieszo albo samochodem, fiordy najlepiej podziwiać z wody – wtedy ujawniają swoje pierwotne, mistyczne niemal oblicze.